વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં ભારત કેનેડા, અમેરિકા અને જર્મની કરતાં આગળ

ભારતીય રિઝર્વ બેંકના તાજેતરના ડેટા અનુસાર, વિદેશી સંસ્થાકીય રોકાણકારો (FIIs) દ્વારા શેરબજારમાં સતત વેચવાલી અને વધતી જતી રાજકીય તણાવ વચ્ચે ભારતનું વિદેશી મુદ્રા ભંડાર $3.46 બિલિયન ઘટીને $684.8 બિલિયન થયું છે.

વિદેશી મુદ્રા ભંડારની બાબતમાં ચીન, જાપાન અને સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ પછી ભારત ચોથા ક્રમે છે. વિદેશી મુદ્રા ભંડારની બાબતમાં ભારતે અમેરિકા, જર્મની અને કેનેડા જેવા દેશોને પાછળ છોડી દીધા છે. ભારતની વિદેશી મુદ્રા ભંડાર હાલમાં વિક્રમી ઊંચાઈએ છે. ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થા તરીકે, ભારતનું વિદેશી મુદ્રા ભંડાર રૂ. 700 અબજના આંકડાને સ્પર્શી ગયું છે. આરબીઆઈના ડેટા અનુસાર, 27 સપ્ટેમ્બરે પૂરા થયેલા સપ્તાહમાં દેશની વિદેશી મુદ્રા ભંડાર રૂ. 704 અબજના નવા રેકોર્ડને સ્પર્શી ગયો છે.

સેન્ટ્રલ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર, વિદેશી મુદ્રા ભંડારનો એક ભાગ સોનાનો ભંડાર સપ્તાહ દરમિયાન $1.08 અબજ વધીને $68.53 અબજ થયો છે. ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ વચ્ચે સોનાની ખરીદીમાં ઉછાળો આવ્યો છે. ઉદ્યોગના નિષ્ણાતોના મતે, સોનું હવે યુએસ આર્થિક પ્રતિબંધો સામે બચાવ તરીકે પણ કામ કરી રહ્યું છે, જે પરંપરાગત રીતે સુરક્ષિત રોકાણ અને ફુગાવા સામે બચાવ છે.  મોંઘવારી હળવી થવા છતાં સોનું નવી ઊંચાઈએ પહોંચ્યું છે. દેશના વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં સોનાનો હિસ્સો પણ 2018 થી 210 ટકાથી વધુ વધ્યો છે.

આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર, ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં દેશના વિદેશી હૂંડિયામણના ભંડારમાં એકંદરે $38.39 બિલિયનનો વધારો થયો છે, જે ચૂકવણીના સંતુલનના આધારે 11.2 મહિનાની આયાતને આવરી લેવા માટે પૂરતો છે.  આ અર્થતંત્રના મજબૂત મેક્રોઇકોનોમિક ફંડામેન્ટલ્સને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

આગળ જોતાં, ભારતના વિદેશી હૂંડિયામણના ભંડારમાં વધારો થવાનો અંદાજ છે અને મજબૂત વિદેશી હૂંડિયામણ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે તેની સ્થિતિ મજબૂત કરીને, વિદેશી રોકાણ આકર્ષીને અને સ્થાનિક વેપાર અને ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપીને તેના આર્થિક વિકાસને વેગ આપશે. વિદેશી ચલણની અસ્કયામતોમાં ફેરફાર વિદેશી વિનિમય બજારમાં કેન્દ્રીય બેંકની ક્રિયાઓ અને અનામતની અંદર વિદેશી સંપત્તિના મૂલ્યમાં વધઘટના પરિણામે થાય છે.