ઉત્તરાખંડના ત્રણ વ્યક્તિત્વોને પદ્મશ્રીથી સન્માનિત

ઉત્તરાખંડના ત્રણ વ્યક્તિત્વોને પદ્મશ્રીથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે. ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ મંગળવારે નવી દિલ્હીમાં આયોજિત નાગરિક સન્માન સમારોહમાં ઉત્તરાખંડના રાધા ભટ્ટને સામાજિક કાર્ય ક્ષેત્રે પદ્મશ્રી, હ્યુ ગેન્ટઝર અને કોલીન ગેન્ટઝર (મરણોત્તર) ને સાહિત્ય અને શિક્ષણ ક્ષેત્રે પદ્મશ્રીથી સન્માનિત કર્યા.

પદ્મશ્રીથી સન્માનિત શ્રીમતી રાધા ભટ્ટ ઉત્તરાખંડના પ્રખ્યાત સામાજિક કાર્યકર છે. 16 ઓક્ટોબર 1933 ના રોજ ઉત્તરાખંડના એક દૂરના વિસ્તારમાં જન્મેલા ભટ્ટને પોતાનું શિક્ષણ ચાલુ રાખવા માટે વધુ પ્રયત્નો કરવા પડ્યા. તે સમયે ત્યાં છોકરીઓ માટે શિક્ષણ પ્રત્યે કોઈ જાગૃતિ નહોતી. ભટ્ટે કિશોરાવસ્થામાં જ મહિલાઓ અને છોકરીઓને શિક્ષિત કરીને અને તેમનામાં આત્મવિશ્વાસ જગાડીને મદદ કરવા અને વિકાસ કરવા માટે સામાજિક કાર્યકર બનવાનું નક્કી કર્યું.આ હેતુ માટે, તેણીએ 12મું ધોરણ છોડી દીધું અને 16 વર્ષની ઉંમરે સરલા બેનના આશ્રમમાં જોડાઈ. તેણી માત્ર 16 વર્ષની હતી ત્યારે લક્ષ્મી આશ્રમમાં જોડાઈ. તેણીએ સખત મહેનત કરવાનું ચાલુ રાખ્યું અને સમાજમાં શિક્ષણ પ્રત્યે જાગૃતિ ફેલાવી. તેણીએ 1961-1963 માં કિશોરો માટે નાના સંગઠનો (મંડળો), છોકરીઓ માટે એક કલાકની શાળા અને તમામ ઉંમરના બાળકો માટે વ્યક્તિત્વ વિકાસ પ્રવૃત્તિઓની સ્થાપના કરી.

એટલું જ નહીં, શ્રીમતી ભટ્ટે 1975 માં ચિપકો ચળવળમાં સક્રિયપણે ભાગ લીધો. તેમણે પર્યાવરણનું રક્ષણ કરવા અને ગામના સામાન્ય ગોચર અને જંગલોને વિનાશથી બચાવવાના ઉદ્દેશ્યથી સાબુ પથ્થરની ખાણોમાં બ્લાસ્ટિંગ અને ખોદકામ સામે ઝુંબેશ ચલાવી. આ ચળવળથી ખીરાકોટના ગામડાઓને 300 એકરથી વધુ જમીન ઉપલબ્ધ થઈ. સરયુ કેચમેન્ટ વિસ્તારમાં ઘણી ખાણો બંધ કરવામાં આવી અને 1.60 લાખથી વધુ વૃક્ષો વાવવામાં આવ્યા. વર્ષ 2008 માં 'નદી બચાવો ચળવળ' શરૂ કરી. શ્રીમતી ભટ્ટે ઘણા લેખો અને કેટલાક પુસ્તકો લખ્યા છે, જે ડેનિશ, સ્વીડિશ અને જર્મન ભાષાઓમાં પણ પ્રકાશિત થયા છે.તેઓ ૨૦૦૬માં દિલ્હીમાં ગાંધી પીસ ફાઉન્ડેશનના પ્રથમ મહિલા પ્રમુખ અને ૨૦૨૪ સુધી લક્ષ્મી આશ્રમ કૌસાનીના પ્રમુખ હતા. તેઓ સેન્ટર ફોર સાયન્સ એન્ડ એન્વાયર્નમેન્ટ, નવી દિલ્હી, સેન્ટ્રલ હિમાલયન એન્વાયર્નમેન્ટ એસોસિએશન, નૈનિતાલ અને પાર્વતીય પર્યાવરણ સંરક્ષણ સમિતિ, પિથોરાગઢ જિલ્લાના સભ્ય પણ છે. શ્રીમતી ભટ્ટને ૧૯૯૧માં જમનાલાલ બજાજ એવોર્ડ, ગોદાવરી એવોર્ડ, ઇન્દિરા પ્રિયદર્શિની એવોર્ડ (ભારત સરકાર) (પર્યાવરણ), મુનિ સંતબલ એવોર્ડ અને સ્વામી રામ માનવતાવાદી એવોર્ડ ૨૦૨૪ જેવા ઘણા પુરસ્કારોથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે.

ઉત્તરાખંડના પ્રખ્યાત પ્રવાસલેખક હ્યુ ગેન્ટઝર અને તેમની પત્ની કોલીન ગેન્ટઝર (મરણોત્તર) ને પદ્મશ્રી એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા.

પદ્મશ્રી એવોર્ડ વિજેતા હ્યુ ગેન્ટઝર ઉત્તરાખંડના પ્રખ્યાત પ્રવાસલેખક છે. તેઓ ભારતીય નૌકાદળના ભૂતપૂર્વ અધિકારી છે અને કમાન્ડર પદ પરથી નિવૃત્ત થયા છે. ભારતીય નૌકાદળમાંથી નિવૃત્તિ લીધા પછી, તેમણે અને તેમની પત્ની કોલીને ભારતીય મોઝેકના આકર્ષણોનું અન્વેષણ કરવાનું નક્કી કર્યું. 9 જાન્યુઆરી, 1931 ના રોજ પટણામાં જન્મેલા ગેન્ટ્ઝરે પટણાના કોન્વેન્ટ, હેમ્પટન કોર્ટ સ્કૂલ, સેન્ટ જ્યોર્જ કોલેજ, મસૂરીમાં, સેન્ટ જોજેસ કોલેજ, નૈનિતાલ, સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજ, કલકત્તા અને બોમ્બેમાં કે.સી. લો કોલેજમાં શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યું.

હ્યુ ગેન્ટ્ઝર અને કોલીન ગેન્ટ્ઝરે 3,000 થી વધુ લેખો, કૉલમ અને મેગેઝિન ફીચર્સ લખ્યા છે અને 30 થી વધુ પુસ્તકો લખ્યા છે. ગેન્ટ્ઝર્સે હ્યુ અને કોલીન ગેન્ટ્ઝર સાથે "લુકિંગ બિયોન્ડ" અને "ટેક અ બ્રેક વિથ હ્યુ અને કોલીન ગેન્ટ્ઝર" નું નિર્માણ પણ કર્યું, જે દૂરદર્શન દ્વારા સમગ્ર ભારતમાં પ્રસારિત થનારી પ્રથમ મુસાફરી દસ્તાવેજી ફિલ્મો હતી. શ્રી હ્યુ ગેન્ટ્ઝરે સ્વીકાર્યું છે કે તેઓ તેમની સ્વર્ગસ્થ પત્ની કોલીનની પ્રેરણાથી પ્રવાસ લેખક બન્યા હતા, જે ખૂબ જ જિજ્ઞાસુ, ખૂબ જ હિંમતવાન અને એટલી કરુણા ધરાવતી હતી કે એક સંપૂર્ણ અજાણી વ્યક્તિ પણ તેમના મનની દરેક વાત તેમની સાથે શેર કરતી હતી. પદ્મશ્રી પુરસ્કાર વિજેતા કોલીન ગેન્ટ્ઝર એક પ્રખ્યાત પ્રવાસ લેખક હતા.