સુપ્રીમ કોર્ટે બુલડોઝરની કાર્યવાહીને ગેરબંધારણીય જાહેર કરી

બુલડોઝરની કાર્યવાહી સામે દાખલ કરાયેલી અરજીઓ પર બુધવારે સુપ્રીમ કોર્ટે સુનાવણી કરી હતી. આ દરમિયાન બુલડોઝર જસ્ટિસ પર ચુકાદો આપવામાં આવ્યો હતો. કહ્યું કે આ ગેરબંધારણીય છે.

સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું કે કાયદાનું શાસન એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે લોકોને ખબર હોવી જોઈએ કે તેમની સંપત્તિ કોઈપણ કારણ વગર છીનવી ન શકાય. કોર્ટે ગુનેગારો સામે બુલડોઝરની કાર્યવાહીને ગેરબંધારણીય અને ગેરકાયદેસર ગણાવી છે. આ સાથે કોર્ટે બુલડોઝરની કાર્યવાહીને લઈને માર્ગદર્શિકા પણ નક્કી કરી છે. જેમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે જો ગાઈડલાઈનનો ભંગ થશે તો સંબંધિત અધિકારીઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.

સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, ઘર દરેકનું સપનું છે અને તે સપનું તૂટવું જોઈએ નહીં. આવાસનો અધિકાર એ દરેકનો મૂળભૂત અધિકાર છે. બુલડોઝરની કાર્યવાહી પહેલા સૂચના આપવી જોઈએ. આ પછી જ આગળની કાર્યવાહી કરવી જોઈએ. કોર્ટે કહ્યું કે નોટિસના 15 દિવસની અંદર કોઈ કાર્યવાહી ન કરવી જોઈએ. આ દરમિયાન, સંબંધિત પક્ષને તેમનો કેસ રજૂ કરવાની પૂરતી તક આપવી જોઈએ. કોર્ટે કહ્યું કે જો નિર્ધારિત પ્રક્રિયાને અનુસર્યા વિના બુલડોઝરની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે તો સંબંધિત અધિકારીઓ પાસેથી નુકસાની પણ વસૂલવામાં આવશે.

જસ્ટિસ બીઆર ગવઈ અને કે.વી.વિશ્વનાથનની બેન્ચે કહ્યું કે, કોઈ પણ આરોપીના ઘરને એ આધાર પર તોડી શકાય નહીં કે સંબંધિત વ્યક્તિ ગુનાહિત પૃષ્ઠભૂમિની છે. આવી કાર્યવાહી સંપૂર્ણપણે ગેરબંધારણીય અને ગેરકાયદેસર છે.

સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું, “જો કોઈની મિલકત માત્ર એટલા માટે તોડી પાડવામાં આવે છે કારણ કે તે ગુનાહિત પૃષ્ઠભૂમિ ધરાવે છે, તો તે સંપૂર્ણપણે ગેરબંધારણીય છે. વહીવટી તંત્ર નક્કી કરી શકતું નથી કે કોણ દોષિત છે. તે ન્યાયાધીશ બની શકે નહીં અને નક્કી કરી શકે કે કોને સજા થવી જોઈએ અને કોને નહીં. "આવી ક્રિયા એ લક્ષ્મણ રેખાનો સંપૂર્ણ ક્રોસિંગ છે, જે કોઈપણ કિંમતે સ્વીકારી શકાય નહીં."

સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું, "કાર્યપાલિકા દ્વારા આ પ્રકારની કાર્યવાહી કાયદાને પોતાના હાથમાં લેવા સમાન છે, જે કોઈપણ રીતે વાજબી નથી."

બુલડોઝરની કાર્યવાહી અંગે દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીની સુનાવણી કરતી વખતે, સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું, "જો વહીવટી તંત્ર માત્ર આરોપના આધારે કોઈ વ્યક્તિનું મકાન તોડી નાખે છે, તો તે ચોક્કસપણે કાયદાના સિદ્ધાંત પર મોટો હુમલો હશે. એક્ઝિક્યુટિવ એ ન્યાયાધીશ નથી કે જે કોઈપણ વ્યક્તિની મિલકતને તોડી પાડવાનો નિર્ણય આપી શકે.

સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું, "બુલડોઝિંગની ક્રિયા આરોપી અથવા દોષિતના પરિવારને સામૂહિક સજા કરવા સમાન છે અને જ્યારે કોઈની મિલકત પસંદગીના આધારે તોડી પાડવામાં આવે છે, ત્યારે તે અયોગ્ય લાગે છે." સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે, શો કોઝ નોટિસ આપ્યા વિના ડિમોલિશનની કાર્યવાહી ન કરવી જોઈએ.