લોકસભાએ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય અધિકારીઓની નિમણૂકને નિયંત્રિત કરવાના બિલને આપી મંજૂરી

લોકસભાએ ગુરુવારે મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂકને નિયંત્રિત કરવા માટેનું બિલ પસાર કર્યું. નવા બિલમાં ટોચના ચૂંટણી અધિકારીઓની નિમણૂક કરવા માટે એક મિકેનિઝમ સ્થાપિત કરવાનો છે. લોકસભાએ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનર (નિમણૂક, સેવાની શરતો અને કાર્યકાળ) બિલ, 2023 પસાર કર્યું. રાજ્યસભા આ બિલને મંજૂરી આપી ચૂકી છે.

આ બિલમાં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક, લાયકાત, સર્ચ કમિટી, પસંદગી સમિતિ, કાર્યકાળ, પગાર, રાજીનામું અને દૂર, રજા અને પેન્શન સંબંધિત વિગતો આપવામાં આવી છે. ચૂંટણી કમિશન (ચૂંટણી કમિશનરની સેવાની શરતો અને વ્યવસાયનો વ્યવહાર) અધિનિયમ, 1991ને CEC અને ECsની સેવાની શરતો પર 'અડધો પ્રયાસ' ગણાવતા, કેન્દ્રીય કાયદા પ્રધાન અર્જુન રામ મેઘવાલે જણાવ્યું હતું કે વર્તમાન બિલ અગાઉના કાયદાઓ દ્વારા છોડી દેવામાં આવેલ તમામ પાસાઓને આવરી લે છે. ધ્વનિ મત દ્વારા આ બિલ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું.

બિલ પરની ચર્ચામાં ભાગ લેનારા વિપક્ષના સભ્યોએ CEC અને ECની નિમણૂકની પ્રક્રિયાનો વિરોધ કર્યો હતો. તેમના 97 જેટલા સભ્યોને શિયાળુ સત્રના બાકીના સમય માટે "ગેરવર્તન" માટે સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા છે. સૌથી મોટા વિરોધ પક્ષના નેતાની બનેલી સમિતિ દ્વારા આપવામાં આવેલી સલાહના આધારે CEC અને ECની નિમણૂક રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા કરવામાં આવશે. બિલમાં સુધારો એ સુનિશ્ચિત કરશે કે સર્ચ કમિટીની આગેવાની કેબિનેટ સચિવને બદલે કાયદા પ્રધાન કરશે. બિલની જોગવાઈઓ અનુસાર, CEC અને ECsની નિમણૂક પસંદગી સમિતિની ભલામણ પર ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા કરવામાં આવશે. જે  પેનલમાં ત્રણ સભ્યો હશે - પ્રધાનમંત્રી, કેન્દ્રીય કેબિનેટ પ્રધાન અને વિરોધ પક્ષના નેતા.

વિપક્ષના મતે, સુધારેલ બિલ સીઈસી તરીકે 'યસ મેન' ની નિમણૂક તરફ દોરી જશે, કારણ કે પસંદગી સમિતિના ત્રણ સભ્યોમાંથી પીએમ અને કેબિનેટ મંત્રી છે. વિપક્ષી સભ્યોએ આ સુધારાને છેલ્લા નવ વર્ષમાં નરેન્દ્ર મોદી સરકાર દ્વારા "લોકશાહી માટે સૌથી મોટો ફટકો" ગણાવ્યો છે.